- expendo
- ex-pendo, di, sum, 3, v. a., to weigh out, weigh.I.Lit.A.In gen. (very rare):B.
aliquem,
Plaut. As. 2, 2, 34:ut jam expendantur, non numerentur pecuniae,
Cic. Phil. 2, 38, 97:bacam, nucem,
Cels. 5, 19, 12.—With abl. of that against which any thing is weighed:hunc hominem decet auro expendi,
i. e. is worth his weight in gold, Plaut. Bacch. 4, 4, 1.— Poet.:ibat et expenso planta morata gradu,
measured, Prop. 2, 4, 6 (16).—In partic., to weigh out money in payment, to pay out, pay; to lay out, expend (class.;2.syn.: pendo, impendo, pondero, solvo, luo): ante pedes praetoris in foro expensum est auri pondo centum,
Cic. Fl. 28, 68:nummos nominibus certis,
Hor. Ep. 2, 1, 105:usuras gravissimas,
Dig. 19, 1, 47:viginti milia talenta in hos sumptus,
Just. 12, 11.—With abl.:aurum auro expendetur, argentum argento exaequabitur,
Plaut. Rud. 4, 4, 43. —In the part. perf. as a neutr. subst.: expensum, i, money paid, a payment:II.bene igitur ratio accepti atque expensi inter nos convenit,
of debt and credit, Plaut. Most. 1, 3, 146; id. Truc. 1, 1, 54:in codicem expensum et receptum referre,
Cic. Rosc. Com. 3:probari debere pecuniam datam consuetis modis, expensi latione, mensae rationibus, chirographi exhibitione, etc.,
Gell. 14, 2, 7.—Esp. freq.: ferre alicui expensum or pecuniam expensam, to set down, enter, charge, reckon, account a sum as paid (opp. accipio):quod minus Dolabella Verri acceptum retulit quam Verres illi expensum tulerit... quid proderat tibi te expensum illis non tulisse?
Cic. Verr. 2, 1, 39, §§100 and 102: haec pecunia necesse est aut data aut expensa lata aut stipulata sit,
id. Rosc. Com. 5, 14: pecunias ferre (opp. acceptas referre), Auct. B. Alex. 56, 3: homines prope quadringentos produxisse dicitur, quibus sine fenore pecunias expensas tulisset, had set down, i. e. lent, Liv. 5, 20, 6.—Rarely transf., of other things: legio, quam expensam tulit C. Caesari Pompeius, i. e. transferred, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 4, 4; for which also: expenso ferre vestem supellectilis nomine, Dig. 33, 10, 19.Trop.A.(Acc. to I. A.) To weigh mentally, to ponder, estimate, consider, judge, decide (class.):B.equidem cum colligo argumenta causarum, non tam ea numerare soleo quam expendere,
Cic. de Or. 2, 76 fin.; cf.:in dissensione civili... expendendos cives non numerandos puto,
id. Rep. 6, 1:omnia expendet ac seliget,
id. Or. 15, 47:vos in privatis minimarum rerum judiciis testem diligenter expenditis,
id. Fl. 5, 12:singula animo suo,
Ov. Am. 3, 5, 34:haec arte aliqua,
Cic. Brut. 50, 186; cf.:verba arte,
Tac. A. 13, 3:omnes casus,
Verg. A. 12, 21:belli consilia,
Tac. H. 1, 87:causam meritis,
to decide, Ov. M. 13, 150 et saep.:quae contemplantes expendere oportebit, quid quisque habeat sui,
Cic. Off. 1, 31, 113:Hannibalem,
Juv. 10, 147:quid conveniat nobis,
id. 10, 347.—(Acc. to I. B. 1.) To pay a penalty, suffer a punishment ( poet. and in post-Aug. prose): poenas Jovi expendisse (shortly after, in prose, poenas pendens), Att. ap. Cic. Tusc. 2, 10, 23; cf.:C.infanda per orbem Supplicia et scelerum poenas expendimus omnes,
Verg. A. 11, 258:dignas poenas pro talibus ausis,
Sil. 13, 698:poenas capite,
Tac. A. 12, 19:dura supplicia,
Sil. 6, 588.—Hence, to pay for, expiate:scelus,
Verg. A. 2, 229:dignum pretium Poeno,
Sil. 7, 713.—(Cf. I. B. 2.) Ipsam facilitati suae expensum ferre debere, i. e. have to ascribe to, Dig. 36, 4, 3:creditores suae negligentiae expensum ferre debeant,
ib. 42, 8, 24.—* expense, adv., largely, very much (late Lat.), Theod. Prisc. de Diaeta, 13.
Lewis & Short Latin Dictionary, 1879. - Revised, Enlarged, and in Great Part Rewritten. Charlton T. Lewis, Ph.D. and Charles Short. 2011.